Overweging van Corinne van Nistelrooij OP op de 2e zondag door het jaar,
19 jan 2025
Lezingen: Jesaja 62, 1-5 en Johannes 2, 1-12
Lees of print je de overweging liever als PDF? Die vind je hier.
Hier vind je andere overwegingen (en hier de overwegingen tot april 2023).
Overweging
De bruiloft van Kana! Een van de bekendste verhalen uit de Bijbel. Veel mensen die nooit de Heilige Schrift hebben open geslagen kennen tóch het verhaal en maken grapjes over water dat in wijn veranderd moet worden. Water in wijn veranderen, een beter, toegankelijker beeld om Jezus te leren kennen had Johannes niet kunnen kiezen. Want wie van ons wil niet dat onze waterig leven weer vol en rijk wordt?
En Johannes zegt er ook bij: het is het begin, het eerste teken van Jezus. Dat lijkt niet zo zeer bedoeld als het eerste wonder op een rij, maar meer als het belangrijkste, dátgene waar het Jezus om begonnen was. We krijgen vandaag via het wijnwonder dus een letterlijk voorproefje van de essentie van Zijn leven.
Het speelt zich allemaal af op het bruiloftsfeest en wij zijn daarvoor vanmorgen allemaal uitgenodigd!
Ook wij mogen de wijn aannemen, toasten met elkaar en proeven, drinken.
Maar eerst maar er uitpluizen: wat gebeurt er nu eigenlijk?
Er is een bruiloft en er zijn gasten uitgenodigd. Als één van de aanwezigen wordt de moeder van Jezus als eerste genoemd. Niet bij naam, maar wel als eerste. Vervolgens horen we dat Jezus op het feest is, met zijn leerlingen. En dan signaleert Maria dat de wijn bijna op is. Dat doen vrouwen; zij hebben een feilloos oog voor wat er nodig is in huis, wat er nodig is om een feest goed te laten verlopen. Maria geeft dan ook de eerste aanzet: “Kom op Jezus, zie je dan niet dat er wat moet gebeuren? Wordt het niet eens tijd dat je wat maakt van je leven?”. Dat doen moeders; zij stimuleren, ze geven hun kind een duwtje. Omdat ze niets liever willen dan dat het kind tot zijn of haar recht komt. Zo ook de moeder van Jezus. Zij voorvoelt dat Zijn tijd gekomen is om iets duidelijk te maken van wie Hij is. En Hij reageert afwerend, zoals alle kinderen: ‘M’n moeder weer!’. Maar… Hij gaat vervolgens toch aan de slag want de vaten zijn leeg.
En dat is een intrigerend beeld; die lege kruiken. Ook wij kunnen ons bij tijd en wijlen ‘leeg’ voelen. Zeker zo in januari, met nog veel lange grijze dagen voor de boeg. Soms staat er dan een deur open naar een lege kamer in ons hart. Het kan ons neerslachtig maken, somber. Wat doet er nog toe? Wat heeft nog zin? Hoe vul je je dagen? Het kan je aan energie ontbreken en dan is het morgen ook nog es Blue Monday.
Soms werken we juist heel hard om de lege kamer te ontlopen en zetten we alles op alles om te presteren, om bezig te blijven. En willen we voldoen aan torenhoge verwachtingen van onszelf en van anderen. Vluchten we dan misschien voor de lege kamer die toch ook bij ons menszijn hoort?
De oude filosofen hadden het over de angst voor het vacuüm, de angst voor de leegte. Wij allemaal hebben lege kamers in ons hart. Daar liggen onze mislukte pogingen, onze niet vervulde idealen, daar bevindt zich het gemis, de leegte van dierbaren die er niet meer zijn. Ik spreek vaak mensen wiens gezondheid hen in de steek laat. Die moeten leren leven met een nieuwe lege kamer, een leegte waar eerder volheid van leven was.
Kortom; er zijn nu eenmaal lege vaten in ons leven. Je zou kunnen zeggen dat ze de leegte verbeelden die wij niet hebben kunnen vullen met onze goede bedoelingen en ons werk.
Maar ik zou tegen allen willen zeggen: loop niet om die lege kamer heen. Doe zo nu en dan die deur maar open. Als we er niet voor vluchten, als we niet krampachtig proberen die leegte te vullen, dan ontstaat een ruimte die erop wacht zich te láten vullen. Misschien is het wel God die daartoe het initiatief neemt, die je de hand reikt.
Want er zit een diepere laag in het gegeven van die Bijbelse bruiloft. Johannes laat dit wijnwonder niet zomaar ergens plaatsvinden. Dat had best gekund, een wijnwonder ergens in een wijngaard of zelfs bijv. in een paleis van een koning. Maar nee, het wonder vindt plaats op een bruiloft. Een huwelijk is in Bijbelse taal een beeld van de relatie tussen mens en God. Het is een beeld van het goddelijk verbond.
Het beeld van God als bruidegom en de mensheid, de wereld als zijn bruid. Zoals twee mensen zich aan elkaar verbinden, zo kan God zich verbinden met ons.
In wezen is het belangrijkste wat er gebeurt op een bruiloft: dat een mens tegen een ander mens zegt:
vertrouw maar op mij, ik zal er zijn voor jou. Het wezen van God is dus gericht op samen-zijn, op verbondenheid, op het goede voor elkaar. God kan niet zonder mensen!
En de persoon van Jezus is degene die het in dit verhaal mogelijk maakt. Jezus herstelt hier een bruiloftsfeest door te zorgen dat er weer wijn is. Zijn streven is om de verbinding tussen God en mens weer rijkelijk te laten stromen. Hier wordt de Godsnaam “Ik zal er zijn” heel vloeibaar. Letterlijk!
Want de ceremoniemeester wist niet waar de wijn vandaan kwam. En dat is juist wel mooi, dat het wonder van het water dat wijn wordt, een geheim is. Net zoals het ondoorgrondelijk is hoe onze leegte soms weer gevuld wordt, zo is ook de vreugde die ons onverwacht toevalt een geheim.
Hier vandaag wordt ons voorgedaan dat de levensvreugde van mensen opnieuw geactiveerd kan worden. Dat er lichtheid en vrolijkheid mag zijn op het feest dat leven heet. Want lege vaten, lege kamers, blijven niet altijd leeg.
Steeds opnieuw reikt doet God ons de hand en doet Hij zijn aanzoek aan ons.
En dan rest mij in deze huwelijksviering nog maar één vraag: wat is daarop je antwoord?