Overweging van Hans Schoorlemmer op zondag Drie-eenheid, 15 juni 2025
Eerste lezing: Spreuken 8, 22-31
Evangelie: Johannes 16, 12-15
Lees of print je de overweging liever als PDF? Die vind je hier.
Hier vind je alle overwegingen.
Overweging
Toen Paus Johannes Paulus II in 1985 Nederland bezocht heeft hij in een preek bij het vliegveld Eindhoven iets proberen uit te leggen over het mysterie van de Drie-eenheid, over hoe dat nou zat tussen die drie personen van de Drie-eenheid, Vader Zoon en H. Geest. De NRC, de krant, had voor de gelegenheid de schrijver Gerard Reve gevraagd verslag te doen. De gelegenheidsverslaggever begint zijn verslag aldus:
“De heilige vader begon een betoog over de ingewikkelde relaties tussen de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Het was nogal slaapverwekkend, want: waar ging het eigenlijk over? Zat iemand er mee? Hadden die drie dan onderling bonje gehad?
De verslaggever - toen al katholiek geworden - gaf precies weer wat velen van ons voelen bij het feest van de Drie-éénheid. Veel van ons beleven dit als een hoog- feest. Niet zozeer als een grote katholieke feestdag, maar als iets dat zich hoog in het hoofd van theologen en kerkelijk leiders afspeelt. Met ons geloof en ons dagelijks leven lijkt het weinig te maken te hebben.
Ik wil toch proberen met jullie iets dichter bij dit geheim te komen…
Om te beginnen iets over de drie personen. Je bent geneigd, die als drie verschillende karakters, verschillende individuen te zien. Het helpt om te weten dat het woord persoon hier van het Griekse woord ‘persona’ afkomt. Een persona was een masker dat een Grieks toneel kon gebruiken om verschillende rollen te spelen. , persona (masker = gelaat). Maar dan nog lijkt het geloofsmysterie van de Drie-eenheid voor veel van ons ver weg…
Ik wil vandaag toch proberen met u wat dichter bij het geloofsgeheim van de Drie-eenheid te komen. Ik doe dat door stil te staan bij het kruisteken, waarmee we onze gebeden vaak mee beginnen en afsluiten.
Als we een kruis maken beginnen we met onze hand naar ons hoofd te brengen. ‘In de naam van de Vader…’ Daarbij gaat de hand omhoog. Naar de Vader de Schepper van hemel en aarde. Die we erkennen als die ons het leven heeft geschonken, die we danken voor de zon, de regen, het water en de lucht, voor elkaar, voor onze kinderen, voor deze kerk, dat we er nog zijn. De Vader, ook als de God tot wie we bidden en smeken om steun, bij wie we ons hart uitstorten.
‘In de naam van de Vader en de Zoon…’ Daarbij gaat de hand naar beneden, naar de aarde, we raken ons lichaam aan, onze buik. De Barmhartige is mens geworden, vlees en bloed, heeft mensen aangeraakt en doen opstaan, licht en verlichting gebracht. Hij heeft mensen bevrijd van ziekmakende krachten, van boze geesten. Die door niemand werd aangeraakt, heeft Hij aangeraakt. En in de sacramenten, in Brood en Beker, in goede mensen raakt Hij/Zij ons nog aan. .
‘En in de Geest’, de Heilige Geest . Daarbij raken we ons binnenste aan, ons hart. De Geest die ons bezielt, als we koud zijn en versteend, die ons raakt en aansteekt, ons doet bidden, verzucht en smeekt naar God. De Geest wordt in verband gebracht met de wijsheid. Er wordt gezegd dat ze vrouwelijke trekken heeft. Ze heet in het Grieks ‘Sophia’, wijsheid.
Hoor hoe speels het boek Spreuken daarover spreekt. Ik citeer uit de eerste lezing
Zo spreekt de Wijsheid van God …… ( De Geest )
Toen Hij de fundamenten legde voor de aarde, ( al voor de Schepping dus ! )
was ik aan de zijde van de Kunstenaar,
en was ik zijn troetelkind, dag voor dag,
en speelde ik aldoor voor zijn aangezicht.
Ik speelde over het oppervlak van zijn aarde,
en het was me een genot bij de mensen te zijn…
In deze tijd van geweld, van oorlog en oorlogsdreiging op verschillende plekken in onze wereld, doet het kruisteken, het vervuld zijn van de Drie-eenheid me ook denken aan de Duitste verzetsdominee Ditrich Bonhöffer. Aan het gedicht dat hij vlak voor zijn terechtstelling bad: Door goede machten trouw en stil omgeven…
Door goede machten trouw en stil omgeven,
behoed, getroost, zo wonderlijk en klaar,
zo wil ik graag met u, mijn liefsten, leven,
en met u ingaan in het nieuwe jaar.
Wil nog de oude pijn ons hart vernielen,
drukt nog de last van 't leed dat ons beklemt,
o Heer, geef onze opgejaagde zielen
het heil waarvoor Gij zelf ons hebt bestemd…..
