Overweging van René Dinklo OP in de viering van 9 juli 2023.
Lezingen: Zacharia 9,9-10 en Matteüs 11,25-30
Zusters en broeders, beste mensen,
Wat een uitnodiging hebben we gekregen!
‘Kom, naar mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal ik jullie rust geven.’
Na een jaar van hard werken, is nu de vakantieperiode aangebroken. Wat klinkt zo’n uitnodiging dan als muziek in de oren!
Die uitnodiging geldt natuurlijk niet alleen voor mensen die het afgelopen jaar hard gewerkt hebben, maar voor iedereen. Er is wel wat aan de hand in onze samenleving. Als je het nieuws een beetje volgt hoor je berichten als:
- nog nooit zoveel jonge mensen hebben te kampen gehad met een burn-out;
- agressie neemt toe, want veel mensen hebben een kort lontje;
- verbale doodsbedreigingen op sociale media nemen hand over hand toe;
- het gedrag in het verkeer is meer onderhevig aan verhuftering.
En zeg nou eens eerlijk. Wie kent er niet één of meerdere personen die overspannen zijn of een burn-out hebben? Misschien ben jezelf overspannen of zit je tegen het randje aan.
Het kan goed zijn dat het te maken heeft met strijd tussen jou en je omgeving of met strijd in jezelf of met beiden.
De eerste lezing uit het profetenboekje Zacharia heeft te maken met strijd in de wereld. Dit hoofdstuk is geschreven met de veroveringen van Alexander de Grote vers in het geheugen. Geen leider voor hem had het gepresteerd om in zo’n korte tijd zoveel gebied te veroveren. Zijn wijze van oorlogsvoering met gebruik van paarden die snel wendbaar waren door de introductie van stijgbeugels, betekende een revolutie. Alexanders successen op zo’n jonge leeftijd gaf hem een haast goddelijke status. Hiertegenover zet Zacharia de messiaanse koning, rijdend op een ezel, die vrede zal stichten tot aan de grenzen van de aarde. Een koning die nederig naar ons toekomt om gerechtigheid te brengen. Zet daar een koning tegenover die uit is om zijn macht te vergroten en strijdt met paarden, of doorgetrokken naar de tijd van nu, met moderne wapens. Al snel zie ik het beeld voor me van Poetin. Wat zou hij graag afgebeeld worden als een Alexander de Grote, zittend op een paard met ontbloot bovenlijf: stoer, onaantastbaar, onoverwinnelijk. Maar wat een leed brengt hij toe onder mensen in Oekraïne en vergeet ook niet de tienduizenden doden en zwaar verminkten onder zijn eigen militairen. Het doet ook wat met ons vertrouwen in de toekomst. Vrede en welvaart zijn geen vanzelfsprekendheid. Onze eigen wereld kan snel veranderen.
En dan onszelf en onze samenleving. Wat doet dat met ons? In ieder geval hebben veel mensen last van de druk die op hun schouders wordt gelegd en de druk die mensen zelf op hun schouders leggen. Het is ontegenzeggelijk waar dat onze samenleving in een rap tempo steeds gecompliceerder wordt. Meedoen vraagt van je dat je assertief bent, digitaal goed onderlegd, je bedreven bent in het begrijpen van ingewikkelde formulieren, en je inspant om bij te blijven met de snelle ontwikkelingen en veranderingen. Het is meedoen of anders afhaken. Daarbij komt dat we ook zoveel moeten van onszelf. We lijken geen keuzes meer te kunnen maken waardoor er een stapeling van diengen die zgn. moeten dreigt. Dit kan slechts tot één ding leiden en dat is omvallen. Je ziet het vooral culmineren bij studenten. Je moet een voldoend aantal studiepunten of credits halen om je studie te kunnen voortzetten, je wilt voldoende geld kunnen uitgeven dus je moet een bijbaan hebben van een behoorlijke omvang en de druk van de sociale media vraagt van je dat je altijd bereikbaar bent en meteen reageert. Geen wonder dat nogal wat studenten instorten omdat ze niet meer aan de verwachtingen kunnen voldoen.
Arjan Broers, pastor, programmamaker, coach en webmaster van de site dominicanen.nl, heeft een lezenswaardig boekje geschreven over het ouder en wijzer worden. Daar waar je denkt te falen of waar je struikelt, daar kun je goud opdelven om te groeien in wijsheid! Op zo’n manier wordt een burn-out, een fundamentele ervaring van verlies of iets dergelijks ook een kans om te groeien in wijsheid. Het is een mooie manier om anders te kijken.
Ik geef nog wat overwegingen mee.
De eisen van onze samenleving leiden ertoe dat we meer in ons hoofd gaan zitten, maar daarmee vergeten we andere belangrijke delen van ons mens zijn. We laten ons teveel bepalen door ons hoofd, onze gedachten, ons denken. Vooral de sociale media leggen een druk op ons dat we er goed moeten uitzien met een strak lichaam, een stralend witte lach en dat we altijd bereikbaar moeten zijn. Tegelijkertijd leren we het af om te luisteren naar ons lichaam waardoor stress en verkramping naar binnen slaat. En in hoeverre voelen we ons thuis in onze emoties? Laten we ze voldoende toe? Of laten we ons teveel meeslepen door onze emoties? Het juiste evenwicht lijkt moeilijk te vinden te zijn gelet op de problematiek waarmee psychologen en psychiaters meer en meer worden geconfronteerd. Hoofd, lichaam, emoties lijken meer van onszelf te zijn losgezongen. Het is niet verwonderlijk dat we ook meer los komen te staan van anderen. Het individu wordt zó belangrijk dat het collectief steeds meer het onderspit moet delven. En natuurlijk, in deze ontwikkeling past het naadloos dat we ook los komen te staan van God òf dat we een godheid creëren die ons niet doet gezeggen, maar is zoals we die zelf wensen.
Beste mensen, zusters en broeders,
We gaan onder lasten gebukt en soms gaan we eraan onderdoor. Jezus wil ons rust geven en een last die licht is, een juk dat zacht is. Hoe?
Door jezelf niet centraal te stellen. Het leven draait niet om jou, maar stel God centraal. Leef in verbinding met Hem en vanuit Hem. Probeer vanuit die spirituele houding het leven vorm te geven. Het vraagt ook om tijd in te ruimen voor gebed en meditatie om zo verbinding te ervaren tussen jou en God, jezelf en je naasten, jezelf en de schepping waarin je leeft èn om meer thuis te raken bij jezelf. En in die brede verbinding voel je ook dat je niet alles zelf hoeft te doen.
En wat is dan die lichte last, het zachte juk? Dat is liefde. Het goede leven vormgeven is de liefde vormgeven. Daaraan zijn alle andere leefregels ondergeschikt.
Moge we zo deze vakantieperiode beginnen en dit zien vast te houden in de tijd erna.
Amen.
'De beste helft' van Arjan Broers (Uitgeverij Zilt, 2023)
Lees of print je de overweging liever als PDF? Die vind je hier.
Andere overwegingen vind je op de pagina 'inspiratie'.
Overwegingen van vóór april 2023 vind je hier.