GRONDblog
GRONDblog 6 | Kleine danspasjes | 29 oktober 2021 | Projectleider Elsa Eikema
In een periode waarin we voor de zoveelste keer veerkracht moeten tonen als mensen en als maatschappij, snakken we naar verhalen die ons opfleuren, opbeuren, hoop geven en vrolijk maken. Verhalen die spreken van de schoonheid van het leven en van een mooie toekomst.
In de eerste week van november wordt ons een groot kado gegeven: de aanwezigheid van een broeder met precies zo’n verhaal. Al lange tijd hebben we zijn komst aangekondigd, maar maandag zal hij toch echt arriveren om een week te gast te zijn in het klooster: Godfrey Nzamujo.
Rondom zijn komst zal er allerlei programma zijn waar we ons hart aan kunnen ophalen. Programma dat spreekt van hoop en veerkracht, zonder de weerbarstigheid van de werkelijkheid te ontkennen.
We hebben de aanloop naar en de week zelf vernoemd naar iets dat zowel prachtig als weerbarstig kan zijn. GROND. Datgene waar we, zo het oerverhaal spreekt, allemaal uit gevormd zijn. Het oerverhaal bepaalt ons erbij hoe intiem onze relatie is tot de aardbodem. En juist deze aardbodem zijn we in de afgelopen decennia behoorlijk op afstand van komen te staan.
‘Leer ons weer dansen met de natuur’, dat is de broodnodige en swingende visie waartoe broeder Godfrey ons wil uitnodigen. In een moeilijke, grimmige crisistijd voelt dat dansen misschien we heel ver weg. Maar we kunnen allicht een poging wagen om één stapje te zetten. Misschien krijgen we zomaar de smaak te pakken en verliezen we ons nog eens in de vreugdedans van het leven. Wie weet!
Kom (kleine) danspasjes zetten in het programma dat we voor u hebben gemaakt. Van harte aanbevolen. Van harte welkom.
Elsa Eikema
Projectleider GROND
GRONDblog 5 | Bijbelse droom | 15 oktober 2021 | Werkgroeplid Kitty Nijboer
We naderen de eerste week van november, de week waarin het project GROND tot een hoogtepunt komt in de aanwezigheid van broeder Godfrey Nzamujo. Ik zal u in deze kloosterbrief meenemen in alles wat er te doen en te beleven is in deze programmaweek.
De bijbelse droom
Allereerst wil ik u vertellen over de mooie avond van 22 september waarop broeder Jozef Essing in de Kloosterpoort vertelde over ‘De Bijbelse Droom’. Jozef stelde dat de mens en de aarde met elkaar getrouwd zijn, maar op dit moment in echtscheiding liggen.
Jozef leerde ons dat het eerste scheppingsverhaal vaak uitgelegd wordt als dat de mens de kroon was op de schepping en mocht heersen over alles en iedereen. Maar in essentie schiep God de mens om de aarde te dienen. Dienend leiderschap was de bedoeling. Niet overheersen, uitbuiten, of omvormen naar eigen gewin, maar juist een wederzijdse betrokkenheid op elkaar teweeg brengen, dat was de gedachte. ‘To dance with nature’, noemt Godfrey Nzamujo dit. De Bijbelse droom vanaf het begin bestaat er dan ook uit dat het weer goed komt: niet alleen tussen mens en mens, maar ook tussen mens en schepping. Programma in een hoopvol licht
In dit hoopvolle licht is er van alles te doen en mee te maken in de week van 1 - 7 november. Ik zet het voor u op een rijtje.
Woensdag 3 november | Workshop ‘Voeding Leeft!’ | 10:00 - 12:00 | Kapittelzaal | €12,50 Van 10:00 - 12:00 kunt u zich in de workshop ‘Voeding Leeft!’ door Petra Essink laten meenemen op fascinerende reis door de landbouwgeschiedenis, de wondere wereld van bladvorming én kunt u met uw eigen smaakpapillen het verschil proeven tussen voeding dat haastig moest groeien en voeding vol leven.
Woensdag 3 november | Dankdag viering | 19:00 | Koorgedeelte van de kerk | Gratis In het voorjaar bad broeder Godfrey vanuit Benin om zegen over het land. Nu is hij in Zwolle. En in het midden van de projectweek GROND is het tijd om te danken voor de oogst. Zoals dat in talloze kerken gedaan wordt op de eerste woensdag van november. Danken dat er genoeg is. Genoeg. Een woord om op te kauwen. Wat proef jij? Voorganger: Susanne de Jong-Tennekes
Vrijdag 5 november | Bibliodrama | 9:30 - 12:00 | Bovenzaal Kloosterpoort | Gratis Bibliodrama wil mensen helpen dichter zichzelf, dichter bij elkaar en dichter bij het hart van een bijbelverhaal te komen. Hoe gaat het in zijn werk? We lezen het bijbelverhaal over ‘de rijke jongeling’ en we delen wat ons hierin raakt of steekt. Daarna volgt een ‘een belevingsspel’. Begeleiding: Hans Schoorlemmer en Kitty Nijboer
Vrijdag 5 november | Kloostercollege | 20:00 | Koorgedeelte van de kerk | €12,50 Als dominicaan liet broeder Godfrey zich inspireren door Dominicus, die zei: ‘studeer, bid en deel de vruchten ervan met je broeders om hen te bevrijden’. Dus zette broeder Godfrey de schep in het stuk grond dat hij in 1985 toegewezen kreeg. Het was een stortplaats waar zelfs geen onkruid groeide. Toch ontstond juist daar het Songhai center: een innovatief, ecologisch zero-waste landbouwcentrum.
Dit verhaal van hoop, leven en veerkracht brengt broeder Godfrey mee naar Zwolle en op vrijdag kunt u hem horen spreken tijdens het Kloostercollege (voor vertaling vanuit het Engels wordt gezorgd.) Hij krijgt bijval van boer en onderzoeker Meino Smit die een uitdagende visie voor de Nederlandse landbouw ontwikkelde. Boeren en burgers: iedereen is uitgenodigd!
Zaterdag 6 november, zondag 7 november | Viering met Godfrey Nzamujo en Jan Laan Van harte welkom in de extra feestelijke viering met voorgangers Jan Laan o.p. en broeder Godfrey Nzamujo o.p. Op zondag is er aansluitend aan de dienst koffie met iets lekkers, en zal broeder Godfrey geïnterviewd worden. Hierbij kunt u aanwezig zijn!
Heel graag tot ziens tijdens deze feestelijke week!
Warme groet,
Kitty Nijboer
GRONDblog 4 | Grond vinden | 14 september 2021 | Werkgroeplid Kitty Nijboer
De dominicanen hadden eeuwenlang geen grond in Zwolle. Tot het jaar 1900, toen ze zich vestigden aan de Assendorperstraat. Aan het boerenechtpaar Van de Vegte-Beumer werd gevraagd of ze een stuk van hun grond wilden afstaan voor de bouw van een klooster. Als zij toen niet bereid waren geweest dit te doen, hadden we nu niet op deze plek kunnen genieten van een bijzondere spirituele vindplaats.
Grond is van levensbelang, we ontdekken dat steeds meer. Soms tot onze grote schrik. Boeren, bouwers en burgers: allemaal zijn we tegen grenzen aan gelopen. Het is pijnlijk duidelijk geworden dat we op te grote ecologische voet leven. We zullen ons moeten afkeren van een leefstijl die gekenmerkt wordt door ‘groter’ en ‘meer’, en er één moeten omarmen die draait om ‘genoeg’. Deze noodzakelijke aanpassingen van onze leefstijl grijpen diep in op de levens van veel mensen. Boeren die hun gronden dreigen te moeten afstaan, staan naast burgers die geen huis kunnen vinden om ergens voet aan de grond te krijgen.
Ja, grond is hot. Toen we een tijd geleden de naam voor dit project kozen, hadden we niet kunnen bevroeden hoe actueel dit zou zijn in het najaar van 2021. En meer dan ooit is er behoefte in de samenleving aan mensen met een stevig moreel kompas. Welk beleid, welke keuzes zijn duurzaam en rechtvaardig? Op allerlei plekken zijn mensen op zoek naar oplossingen, naar andere richtingen om in te slaan. In deze zoektocht is het Dominicanenklooster graag een actief mede-zoeker. De komst van broeder Godfrey Nzamujo in de week van 1 - 7 November 2021, heeft hierin al het nodige in beweging gezet.
Zo doen op dit moment studenten van de Wageningen University Research in opdracht van het Dominicanenklooster onderzoek naar hoe ecologie en spiritualiteit hand in hand kunnen gaan en elkaar kunnen versterken. Op de website van het klooster zult u binnenkort hier meer over lezen.
Ook u willen we van harte welkom heten in te stappen in deze zoektocht. Dit kan door aanwezig te zijn bij de derde ‘Lessen van Godfrey’ op woensdag 22 september van 19:30 - 21:00 in het klooster. Broeder Jozef Essing zal dan vertellen over het visioen van hoop uit de bijbel. Samen zullen we ons laten uitnodigen om écht een verbinding aan te gaan met de natuur, met een gewas, met een dier. Van harte aanbevolen!
In een volgende kloosterbrief zal ik meer vertellen over hoe de programmaweek begin november vorm zal krijgen. Eén ding kan ik alvast verklappen: het wordt rijk en veelkleurig!
GRONDblog 3 | Schoffel je zen op de landwerkdag | 2 juli 2021 | Werkgroeplid Kitty Nijboer
‘Je krijgt als mens voortdurend de kans om je opnieuw bewust te worden van wie je bent, dat wil zeggen: je te herinneren wie je bent’ (Don, 2006) In ervaringen met de natuur kunnen we ons soms iets gewaar worden hiervan.
Zo’n ervaring had ik afgelopen zaterdag op de landwerkdag bij biologische tuinderij De Warmoezerij. Eerlijk gezegd had ik van te voren in die landwerkdag ‘geen zak zin’ (naar een uitspraak van een client van de observatieafdeling Korsakov waar ik een tijd als geestelijk verzorger heb gewerkt). Ik had een drukke week achter de rug en het lukte me niet eens de weg te vinden. Google maps gaf de locatie aan waar ik zou moeten zijn; ik zag wel de boerderij, maar geen weg ernaar toe. Dwars door het weiland moest je gaan, ontdekte ik. Over de autobrug naar Stadshagen, gewoon bij de rotonde rechtsaf slaan, daar bleek toch een weggetje te lopen.
Het moment dat ik uit de auto stapte, overviel me het soort rust die ik zo goed ken van mijn jeugd op de boerderij in Heino. Heerlijk, wat een andere tijdsbeleving heerst er op het land bij de Warmoezerij.
Na de koffie en kennismaking met de avonturiers die op de website iets hadden gelezen over deze landwerkdag en toen besloten hadden om gewoon te gaan, gingen we aan het werk op het land. Wat kan schoffelen dan een heerlijke bezigheid zijn. Met z’n vieren op een rij, al pratend, elkaar helpend (‘ja dat is wel onkruid’, ‘wacht ik zal die distel er wel uithalen voor je’), soms stilzwijgend verder ploeterend ontdekte ik weer hoe leuk het is om buiten aan het werk te zijn.
Rond de middag kwam er nog een ‘nieuwe wegenverkenner’ bij en schoof biodynamisch tuinder Madeleen ook aan. Zij pacht het land van boer Pelleboer en is nu vijf jaar biologisch tuinder op de Warmoezerij. Op donderdag en vrijdag staat ze op de markt in Utrecht en Apeldoorn en verkoopt ze aan vaste klanten haar producten. Ze woont op de boerderij en heeft allerlei mensen die haar helpen en bij haar stagelopen.
De soep, die Leo en Heleen hadden gemaakt, werd buiten opgewarmd op een grote gaspit. Leo gaf als geoefend docent gedurende de dag veel uitleg over de basiskennis van biodynamisch tuinieren en wat je er allemaal in tegen komt. Zo vertelde hij over vier verschillende delen van een plant die we kunnen eten: van de één eten we de wortel, van de ander het blad, van een derde de vruchten en tot slot eten we van sommige planten alleen de zaden. Aan het einde van de landwerkdag dachten we samen na met welk deel van de plant wíj ons voor de komende tijd innerlijk zouden willen verbinden. Wil ik wortelen in het donker, weelderig groeien als het blad, vrucht dragen, zaden verspreiden?
Al met al was deze landdag een mooie start van een reeks landdagen die er nog gaan komen en waar we hopelijk nog meer mensen welkom mogen heten die ook over de brug naar Stadshagen willen komen. Ik kan het je echt aanraden, kwam er helemaal ‘zen’ van terug.
Weten wat er de komende maand op het GROND-programma staat? zie www.kloosterzwolle.nl/grond
GRONDblog 2 | Op zoek naar een tegenover | 26 mei 2021 | Werkgroeplid Kitty Nijboer
Bij het jubileum van 800 jaar Dominicanen, ontdekte broeder Jan Laan dat het waardevol is om een inspirerende Dominicaan naar Zwolle te halen om een elkaar wederkerig te inspireren. Hij zag hoe de aanwezigheid van lekendominicanen als componisten James MacMillan en Morten Lauridsen een boeiende wisselwerking teweegbracht voor Zwolle en omgeving. Dominicanen zijn predikers, ze prediken voor een doelgroep, maar de doelgroep beïnvloedt ook de predikers. Zo is ooit de orde ontstaan, doordat er een dialoog ontstond tussen broeder Dominicus en een herbergier. Ze praatten de hele nacht door en leerden elkaars kijk op het leven kennen.
Met in zijn achterhoofd een krimpende Dominicanenorde, zei Jan dat hij zichzelf wel eens afvroeg: “Waar kan ik, op mijn leeftijd, nu nog voor bidden? Met welke tegenover kan ik een wederkerige relatie aan gaan?”
Inspiratie uit Afrika
In het boek ‘Ongewone wegen’ van Lisette Verboven las Jan een interview met Godfrey Nzamujo. In dit interview vertelde broeder Godfrey hoe hij vanuit Amerika weer terugging naar Afrika met het verlangen om nieuw leven te brengen in de uitgeputte aardbodem en nieuwe hoop voor mensen in uitzichtsloze situaties. Meteen ontstond het verlangen bij Jan om deze Dominicaan uit te nodigen. Een werkgroep was al snel bij elkaar geroepen, naast Jan ook bestaande uit Leo Oosterloo en mijzelf. Graag vertel ik iets over onze achtergrond en onze betrokkenheid bij dit project.
De spiritualiteit van boeren
Leo is, naast organist in de Dominicanenkerk bij de Vespers, moestuinboer en één van de boeren die ik had geïnterviewd voor mijn scriptie naar impliciete spiritualiteit van boeren. Mocht je het leuk vinden, dan kun je daar hier over lezen. Deze interviews hield ik in het kader van mijn Masteropleiding Geestelijke Verzorging. Ik ontdekte dat geestelijk verzorgers de taak hebben begeleiding te bieden bij het ontdekken van spirituele vindplaatsen. Veel mensen halen inspiratie uit ervaringen die ze opdoen door in en met de natuur te werken. Als boerendochter weet ik dat boeren ook inspirerende ervaringen opdoen in hun dagelijks leven door hun directe ervaring met de natuur. Boeren praten niet gemakkelijk over wat er bij hen van binnen omgaat en over wat hun drijfveren zijn. Sommige boeren voelen zich als misdadiger weggezet in de (sociale) media. Ik wilde ze graag interviewen naar wat hun drijfveren zijn om boer te zijn in deze tijd.
In het interview dat ik met Leo hield, vertelde hij me hoe hij als een soort ‘nomade-moestuinboer’ rondtrekt om de bodem, die aan hem wordt toevertrouwd, te bewerken. Hij zei:
“Ik doe niks anders dan achterstallig onderhoud. Grond ontginnen. Verwaarloosde grond ontginnen. Tuinen op orde brengen. Teeltplannen maken, zodat in 1 of 2 jaar tijd op die plek een tuinderij begonnen kan worden.”
Leo en Godfrey zijn dus beide grondbewerkers. En misschien zijn we dat allemaal wel, we ploegen elke keer een stukje om. En soms merken we dat bepaalde grond heel erg vast zit, of verwaarloosd is in ons. Broeder Godfrey is hier letterlijk ook mee bezig: verwaarloosde grond ontginnen. Met hulp van ‘probleemjongeren’ (jongeren met lastig verpakte talenten, noem ik ze) begon hij het land te irrigeren, composteren en schoonmaken. Uiteindelijk lukte het om er een vruchtbaar stuk grond van te maken. Godfrey richtte een innovatief, ecologisch landbouwcentrum op met een netwerk van landbouwondernemers. Behalve landbouw draait het Songhai Center ook om armoede bestrijden, moed stimuleren en verantwoordelijkheid nemen.
Om naar uit te kijken
We schreven hem een brief per mail en er kwam een positief antwoord terug: hij was graag bereid om naar Zwolle te komen! Met zijn komst kunnen we uitzien naar een inspirerende programmaweek van 1 - 7 november. In aanloop daarnaar gaan we onze eigen ‘grond bewerken’ door ons onder te dompelen in het thema ‘GROND, nieuwe bodem om in te groeien’. Van harte uitgenodigd! Hier (www.kloosterzwolle.nl/grond) vind je alle informatie.
GRONDblog 1 | Over wilde akelei en een boer uit Benin | 20 mei 2021 | Projectleider Elsa Eikema
In het vroege voorjaar plantte ik onze achtertuin vol met inheemse kruiden en heesters. Inheemse planten komen van nature voor in Nederland en zijn daarom extra waardevol voor bijen, vlinders en andere insecten. Reden genoeg om mijn kleine steentje bij te dragen in onze bescheiden tuin. De planten en kruiden, die namen dragen als ‘gewone brunel’, ‘blaassilene’, ‘smeerwortel’ en ‘kruipend zenegroen’, arriveerden in een kartonnen doos op mijn stoep. Sinds ik ze daar voorzichtig uit tilde en in de grond plantte, verzorg ik ze als mijn kinderen. Bij het vallen van de avond zet ik een vaas of bloempot over de soorten waar de slakken pap van lusten, en met mijn neus zo’n beetje ín de plant worden de groei en eerste tekenen van bloei met gejuich begroet. Naast de aanschafkosten gaat er een hoop zorg, tijd en aandacht in mijn inheemse plantenfamilie zitten. En ze zijn tot nu toe heel tevreden. De eerste, de wilde akelei, is nu prachtig paars gaan bloeien.
Op weg naar de supermarkt passeerde ik een tuin vol met van diezelfde paarse bloemen. Toen ik de eigenares van de tuin opmerkte, vroeg ik haar of die plant zichzelf makkelijk uitzaait. Ze lachtte bij het beantwoorden van mijn vraag: vorig jaar had ze er één geplant, nu staat haar tuin er vol mee. Ook de papaver had in haar tuin zichzelf rijkelijk uitgezaaid, ze zei dat ik gerust wat zaden daarvan in het voorbijgaan mocht oogsten. Verwonderd liep ik verder. De plant waar ik mijn portemonnee voor heb moeten trekken, die ik als een baby verzorgd heb in mijn eigen tuin, die zaait zichzelf uit alsof het niets is. Moeiteloos. Gratis.
Al verder lopend dwaalden mijn gedachten af naar die boer uit Benin. Geconfronteerd met de honger in zijn geboorteland, koos hij ervoor terug te keren om daar iets aan te doen. Na lang aandringen bij de lokale overheid kreeg hij een hectare vervuilde grond toegewezen, en daar begon hij te werken. Deze ene hectare is uitgegroeid tot het Songhai Center, een zero waste farm die internationaal als toonbeeld geldt voor duurzame landbouw. Deze boer, broeder Godfrey Nzamujo, zal in november te gast zijn in het Dominicanenklooster in Zwolle. Als projectleider van het programma rondom zijn komst laat ik mij al maanden verrijken door zijn manier van denken, hopen en handelen.
Zou de inspanning van broeder Godfrey te vergelijken zijn met de wilde akelei in mijn achtertuin? Ik geef aandacht en zorg aan deze plant, broeder Godfrey gaf en geeft nog zoveel meer daarvan aan zijn droom voor een andere manier van samenleven, economie en landbouw bedrijven. Mijn verwachting en mijn hoop is dat deze ‘plant’ zichzelf gul, levenslustig en misschien zelf verrassend moeiteloos uitzaait. En dat we ze overal gaan terugzien; die plekken waar het leven volop de ruimte krijgt. Waar mensen, dieren, planten en aardbodem in samenhang met elkaar tot bloei komen.
Aan inspiratie, zaden zo je wil, geen gebrek. Het zoekt alleen maar ontvankelijke bodem om in te groeien en te bloeien. In het programma GROND zullen we de komenden maanden onszelf op allerlei manieren oefenen in die ontvankelijkheid. Van studeren tot schoffelen, je bent van harte uitgenodigd mee te doen!