Opgeroepen tot waakzaamheid

Overweging van René Dinklo OP, 16 november 2025.

Eerste lezing: Jesaja 2, 1-5
Evangelie:      Matteüs 24, 37-44

Lees of print je de overweging liever als PDF? Die vind je hier.
Hier vind je alle overwegingen.

Overweging

Bent u voorbereid?
U zult zich misschien afvragen waarvoor.
Nou, op een noodsituatie.

Hebt u een noodpakket in huis om 72 uur te overleven wanneer de elektriciteit is uitgevallen of wanneer een ramp ons treft?
De overheid probeert ons bewust te maken van het belang om voorbereid te zijn op een crisissituatie. Een noodsituatie is net zoiets als een pandemie. Je weet dat het ons eens een keer zal 
Als de ramp zich heeft voltrokken of als de elektriciteit ineens voor langere tijd is uitgeschakeld, bent u vrijwel zeker te laat om noodmaatregelen te treffen, mocht u geen noodpakket hebben.

Afgelopen week is op mijn deurmat een brief gevallen van de rijksoverheid om goed voorbereid te zijn in drie stappen:

  1. Stel je noodpakket samen;
  2. Maak een noodplan en
  3. Praat met elkaar en help elkaar.

Zo ben je goed voorbereid en denk je – zoals de rijksoverheid dat noemt – vooruit, vooruitdenken.

Ik vermoed echter dat niet iedereen een noodpakket heeft en in die zin vooruit denkt. We zijn geneigd om te denken dat het wel los loopt of we stellen het uit. De beslommeringen van alledag nemen ons teveel in beslag. Bijbels gesproken zou je kunnen zeggen dat het is zoals in de dagen van Noach. Men was alleen maar bezig met eten en drinken, trouwen, noemen maar op.
De mensen van toen hadden niet door dat er een grote vloed aanstaande was. Alleen Noach had het door en nam voorzorgsmaatregelen. Hij bouwde een ark. Noach had zijn hart opengesteld voor God en zag wat er werkelijk gaande was in de wereld terwijl de anderen opgingen in de dingen van de wereld en ten onder gingen omdat ze de tekenen niet herkenden. Noach was waakzaam en voorbereid daartoe opgeroepen door God.

In het noodscenario van de overheid wordt ervan uitgegaan dat na de nood het normale leven weer kan worden opgepakt. We kunnen weer verder gaan met de dingen die ons zo in beslag namen alsof er niets gebeurd zou zijn.
Het theologisch voorbereid zijn, het waakzaam zijn in de adventsperiode is vooral een spiritueel proces. Je geestelijk en gelovig voorbereiden op de komst van de Heer.

Jesaja gebruikt in zijn visioen grootse beelden. De tempel van Jeruzalem is vooral de woonplaats van God. Daarheen trekken alle volken samen en komt er uiteindelijk een allesomvattende vrede. De komst van de Heer luidt dus een nieuwe periode in. Zwaarden zullen zijn omgesmeed tot ploegijzers. Het wordt niet meer zoals het was, het wordt nieuw!

Ik vind dat een heel treffend beeld: oorlogstuig dat wordt omgesmeed om de voedselvoorziening van de mens te dienen. We kennen allemaal verhalen uit vroegere grote oorlogen toen bijvoorbeeld kerkklokken werden omgesmolten om daar kanonnen van te maken. En nu?
De wapenindustrie draait op volle kracht. Wapens, raketten, kogels, ze worden volop geproduceerd. Het is een teken van deze tijd dat dit gebeurd. En de oorzaak hiervan zijn de toenemende geopolitieke spanningen veroorzaakt door het veilig proberen te stellen van grondstoffen, een spel van macht en onderdrukking en bovenal een diepgaand wantrouwen tussen de grote leiders van onze wereld.
De geopolitieke situatie in onze wereld, voelt meestal ver van je vandaan, maar de evangelielezing introduceert het begrip waakzaamheid vooral in de dingen van alledag.

We moeten zoveel van onszelf, anderen vragen veel van ons en de samenleving vraagt veel van ons. Je gezin, familie en vrienden, je huishouding, je werk, de sociale media, het verrichten van mantelzorg, en al die digitale formulieren die moeten worden ingevuld. Als je niet oppast wordt de dag vóór je ingevuld en niet dóór jezelf. En als je jezelf niet af en toe stil zet, dan loop je jezelf voorbij, en dan zie je ook onvoldoende wat gaande is bij je naasten en in de wereld. Je drijft weg van je oorsprong, je drijft weg van God zonder dat je het door hebt.

In de eerste lezing zie je juist het beeld van de volkeren en God die samenkomen, mensen die bewegen richting God. Dan kom je te leven in het Licht van God en in het rijk van vrede. Het gaat dus om de richting van je leven. Zet je koers naar God of drijf je ongemerkt van God vandaan door op te gaan in de beslommeringen van de dag?

Advent is een tijd van verwachten, een voorbereidingstijd. En die voorbereidingstijd zouden we niet alleen moeten gebruiken voor onze drukke beslommeringen van de maand december: het Sinterklaasfeest, het versieren van je huis en tuin, het maken van kerstwensen en een kerstdiner bedenken, maar ook om ons te verdiepen, om ons op te laden. Vooral ook om te zien, te dóórzien, wat er gaande is bij jezelf, rondom jezelf en in de wereld.
We worden opgeroepen om waakzaam te zijn. Dat is niet het beeld van een hond die bewusteloos opgerold ligt te slapen in een mand, maar een hond die op het vloerkleed ligt, schijnbaar ontspannen, maar die precies weet wat er zich allemaal afspeelt in de kamer.

‘Bent u voorbereid?’, vroeg ik aan het begin van de overweging. En ik kwam toen met het noodpakket. Maar probeer deze vraag ‘Bent u voorbereid?’, ook eens in een gelovige zin te verstaan. En op wat voor noodpakket komen we dan uit?
Ik zou zeggen op een spirituele generator. De generator die ons inspiratie geeft om ons leven te laten optrekken naar God, naar Gods woonplaats.
De rijksoverheid probeert ons voor te bereiden in drie stappen. Laat ik dat ook doen:
Stap 1. Weet dat je het geestelijk noodpakket, je spirituele generator altijd bij je hebt.
Stap 2. Wees waakzaam en leg contact met die generator en
Stap 3. Ga in gesprek met jezelf en je naasten over wat jij hebt opgedaan in stap 2.

Ik wens jullie allen een goede voorbereidingstijd toe in deze adventsperiode, want de nacht loopt ten einde en de dag komt naderbij.